Het einde van de bibliotheekopleidingen ?

Toen ik mijn eerste stappen in het bibliotheekwerkveld zette, kwam de toenmalige burgemeester bij ons in de bibliotheek en liet zich ontvallen : "Een bibliotheek openhouden is toch iets voor vrijwilligers". De oud-bibliothecaresse, die inwoonde in die bibliotheek en mooi geportretteerd werd in één van de boeken van Geertrui Daem, kwam in die periode naar mij en zei : "Dit is toch geen beroep voor een man." Dit was ongeveer 15 jaar geleden ...

Daaraan moest ik terugdenken toen ik het bericht op de VVBAD-site las : "VVBAD bezorgd over de bibliotheekopleidingen". In de laatste decennia hebben we in de bibliotheek- en informatiewereld een enorme stap vooruit gezet. De sector heeft een ongekende professionaliteit bereikt en in die slipstream hebben ook de bibliotheek- en archiefopleidingen hun voordeel gedaan. Maar ook omgekeerd : aan de Biblitoheekschool van Gent hadden we er een erezaak van gemaakt om de nieuwe ontwikkelingen in de sector niet alleen te volgen, maar ook voor te zijn. Middelen waren er niet, bijscholen deden we in onze vrije tijd en betaalden we grotendeels uit eigen zak en tijd om zelf te onderzoeken of te publiceren was er niet.

Maar een gouden tijd lag in het verschiet : de aangekondigde BaMa-structuur zou de bibliotheekopleidingen een nieuw elan geven. We droomden luidop van een bibliotheekopleiding naar Deens model : alle opleidingen in één verticale structuur en een optimale doorstroming.

Ik stelde zelfs vier jaar geleden dit concept gaan voor op het NVB-congres in Nederland. Mijn presentatie vind je nog in de Darlin-database. De presentatie had de toepasselijke naam : "tussen werkelijkheid en droom".

Helaas die droom is doorprikt : de structuur wordt zo onnodig complex dat zeker de kwaliteit, maar zelfs de volledige toekomst van de opleidingen in gevaar is. En wat dan ? Enkel opleidingen op de werkvloer ? Als ik cynisch zou zijn, zou ik dit als zelfstandig aanbieder van trainingen toejuichen. Maar natuurlijk ben ik niet gebaad met een zieltogende sector.

Plooien bibliotheken zich straks terug op een klein clubje bibliofielen, die de papieren boeken zullen koesteren ? Terwijl in deze complexe informatiemaatschappij meer dan ooit behoefte is aan complexe informatievaardigheden :

• de openbare bibliotheek wordt steeds meer de plaats voor een democratische en kwaliteitsvolle toegang tot het brede spectrum van informatie
• scholen schieten te kort in het aanleren van informatievaardigheden
• onderzoekers krijgen te maken met een steeds groter wordende diversiteit aan bronnen
• de informatievoorziening van de overheid wordt steeds complexer
• organisaties en bedrijven hebben nood aan een gestructureerde aanpak van de informatieoverdaad
• ...
  

Ook voor Commissaresse was het bericht van de VVBAD het sein om uit te halen naar de uitzichtloze situatie waarin de opleidingen beland zijn. Het is een lezenswaardig pamflet.

Als collega van Commissaresse aan de Bibliotheekschool kan ik haar alleen maar bijtreden. Na enkele jaren van hoop op en werken aan een volwaardige bibliotheek- en informatieopleidingsstructuur is die hoop bruusk omgeslagen in wanhoop. De afgelopen jaren hebben we een opleiding opgebouwd van een ongekende kwaliteit en dit met weinig meer dan het enthousiasme van de docenten, medewerkers en cursisten. En nu vrees ik dat ook dat enthousiasme snel zou kunnen tanen ...

Nu ik mijn opdracht (na meer dan 12 jaar doceren) verminderd heb tot een symbolisch aandeel tvv van mijn zelfstandige activiteiten, voel ik mij, in een zwartgallige bui, als de rat die het zinkende schip verlaat.

Maar laat dat Commissaresse en de andere collega's niet weerhouden om er voor alsnog iets van te maken en laat het wel duidelijk zijn dat ik nog steeds met enorm veel plezier beleef aan het doceren en discussiëren met de cursisten.

Misschien kan deze blogpost de start zijn van een een gezamenlijke guerrilla-marketing campagne ;-) Bibloggers, aller landen, verenig u !