Podcasten

Op Informatie 2007 (13 en 14 september) is er aandacht voor Web2.0 in de bibliotheek. Op de donderdagnamiddag komt eerst Eva Simon, een collega aan de Bibliotheekschool, met het concept van Bibliotheek2.0. Als je trouwens haar alias wil kennen klik dan hier. (oei, the cover is blown ;-) ). Zeer interessante en leuke blog trouwens !

Na Eva brengen Alexander en ik een praktische workshop over Web2.0-toepassingen (sociale software) in de bibliotheek. Zonder teveel in onze kaarten te laten kijken (we willen nog wat volk in de zaal hebben) toch reeds deze smaakmaker :
Als je wil starten met "Radio Bibliotheek" (of "tv-bibliotheek"), een eigen podcast maken, dan vind je een schitterend startpakket op de website van "Open Source en Standaarden in het onderwijs"

Wat zou je trouwens met de podcast (of videocast) aankunnen in je bibliotheek ? Een smaakmaker vind je bijvoorbeeld op de prettig chaotische website van DOK (De DiscOtake, Openbare Bibliotheek en het Kunstcentrum Delft).

Denk maar aan toepassingen als :
verzamelen van lokale en orale verhalen
het bereik van de sprekers in je bibliotheek vergroten
een boekenpraatje
het gedicht van de maand

(vul maar aan en andere tips zijn ook welkom voor onze presentatie)

De website van OSS in het onderwijs bulkt trouwens van de starterspakketten met open source software. Nog een tip om te starten met open source : de website van Socius. Bekijk ze en doe er je profijt mee.

Informatievaardigheden in de praktijk

Vandaag had ik het in Gent over het uitwerken van een strategie om het concept informatievaardigheden in de praktijk om te zetten. Een eenvoudige vraag, maar een niet zo evident antwoord. Ik heb een paar voorzetten gegeven op basis van ervaring in een vorig professioneel leven.
Wil je 'iets' doen met informatievaardigheden, dan kan een traject er volgens mij er zo uitzien:

1. bewustmakingsproces: er is een probleem
Informatievaardigheden, en dan uiteraard vooral het gebrek daaraan, is een probleem bij meerdere doelgroepen in deze informatiemaatschappij. Specifiek voor het hoger onderwijs komt het er volgens mij op aan om in de fase van het bewustmakingsproces de verschillende actoren (opleidingscoördinatoren, docenten, ...) te wijzen op concrete uitingen van het gebrek aan informatievaardigheden. Ik denk hierbij concreet aan: het niet respecteren van het auteursrecht bij gebrek aan voldoende kennis over wat mag en niet mag, te lang zoeken met weinig resultaat door een gebrekkige kennis van de kracht en zwaktes van zoekmachines als Google, de inefficiënte manier van het beheren van de gevonden informatie (gebrekkig persoonlijk informatiebeheer), ... Dit is een moeilijke niet te onderschatten stap: vertellen dat er een probleem is, terwijl weinig mensen dat effectief zo aanvoelen.

2. analyse van een curriculum aan de hand van een standaard: er bestaat een oplossing
Hoewel er meerdere standaarden voor informatievaardigheden bestaan, vind ik ACRL nog steeds een geschikt instrument om in kaart te brengen voor welke onderdelen van de competentiecluster informatievaardigheden er al oplossingen voorhanden zijn. Door de confrontatie van een curriculum en de ACRL-standaarden worden overlappingen en hiaten snel duidelijk.

3. kennis delen
De expertise die in de bibliotheken aanwezig is wordt best overgedragen aan vakdocenten, die de kennis kunnen integreren in hun cursussen. Assessment gebeurt dan ook best door hen in de context van hun vak, en niet als een afzonderlijk 'examen informatievaardigheid'.

4. aparte leerobjecten
Vanuit de bibliotheek kunnen er leerobjecten (klein en multimediaal?) ontwikkeld worden die aangeboden worden aan docenten en studenten. Wat is creative commons? Hoe beheer je je eigen (digitale) bibliotheek? Wat mag van de rechter en wat mag niet? Bijvoorbeeld.

Dit is geen academische stelling, maar een pragmatische aanpak. Wijs op het probleem, verzamel een groep van enthousiastelingen, kijk wat er al is en wat nog zou moeten zijn, integreer kleine stukjes leerobjecten die de informatievaardigheden van de student er doen op vooruit gaan op zoveel mogelijk verschillende plaatsen.

Ondertussen kan de echte wetenschappelijke discussie plaatsvinden, terwijl er op het terrein kleine maar concrete stappen worden gezet.
U mag het hierover met mij natuurlijk oneens zijn.

Refereren en citeren met Bibus

Ik ben momenteel mijn masterproef over strategisch informatiemanagement aan het voorbereiden en daardoor nog maar eens gestuit op de rompslomp die bibliografische voetnoten en bibliografieën met zich mee brengen. Referenties zijn nu eenmaal noodzakelijk, maar kunnen het werk enorm vertragen.

Omdat het belangrijk is dat refereren en citeren eenduidig gebeurt zijn er ook verschillende internationale referentiesystemen ontwikkeld, zoals de APA style, The Harvard style en de Vancouver style. In ons vakgebied durven we de, lichtjes archaïsche, isbd-regels te gebruiken, die ontworpen werden voor bibliotheekcatalogi .

In de academische wereld wordt al jaren gewerkt met gespecialiseerde software als Reference Manager, ProCite, Endnote, ... Zeer leuke instrumenten allemaal, zeer gebruiksvriendelijk en moeiteloos te integreren in een tekstverwerker, maar helaas niet gratis.

Open Office is ondertussen wel bezig om de bibliografische toepassingen uit te breiden, maar daar wil/kan ik niet op wachten. Waarschijnlijk zal het toch een eerder beperkte toepassing zijn.

Dus op zoek naar een open source-toepassing die ik kan integreren in OO-Writer. Gevonden : Bibus. De eerste tests zijn veelbelovend, maar het pakket kent toch een vrij moeilijke leercurve en het blijft switchen tussen twee toepassingen. Zie je dat niet zitten kun je ook eens LaTex uitproberen. Een set van verschillende pakketjes, die door ondermeer Universiteit Gent gebruikt worden en die rechtstreeks pdf-documenten genereren.

Bibus belooft "cite-while-you-write" en dat klopt, referenties worden zeer gemakkelijk toegevoegd en de bibliografie wordt automatisch aangemaakt.

Jan

De relevantie en relativiteit van web-usability

Niets dat zo snel evolueert als het internet. Een internettoepassing dat nu verschijnt, is reeds verouderd. Zo lijkt het althans.

Niet zo volgens de guru van de web-usability, Jacob Nielsen. Op zijn archaïsch aandoende, maar daarom ook zo duidelijke, website publiceerde hij afgelopen week een eigen onderzoek naar de evolutie van de web-usability van 1994 tot heden. Enkele bevindingen :

Slechts 10% van de vroegere usability problemen (zoals verdwalen of verkeerd interpreteren van de inhoud) raakten opgelost door de technologische vooruitgang. Deze problemen werden veel meer opgelost (22%) door het adaptief karakter van de surfende mens. De mens past zich aan aan de interface in plaats van omgekeerd. In andere woorden : het World Wide Web is makkelijker te gebruiken dan vroeger omdat mensen steeds meer ervaring hebben in de conventies van het web.

Volgens Jacob Nielsen zijn dan ook 80% van de inzichten over Web-usability uit de jaren negentig vandaag nog steeds relevant. Lang leve HTML !

Jan

Een dag zonder Google

Ken je dat : enkele dagen te laat tot de vaststelling komen dat je de verjaardag van een vriend vergeten bent ? Dan kun je natuurlijk proberen het achteraf goed te maken, maar het resultaat blijft vijgen na pasen.

Dit gevoel had ik toen ik daarjuist de post van Richard MacManus van vorige week las over de "Day without Google". Dat was vorige donderdag ... De bedoeling was om een dag geen gebruik te maken van Google of een andere zoekmachine van de Big Five (Google, MSN, Yahoo, Ask, AOL), maar te experimenteren met alternatieve zoekmachines. Een lijst van 100 alternatieven stond in een oudere post op Readwriteweb of op de site altsearchengines.

Heb je trouwens Kartoo of Clusty reeds uitgeprobeerd ? Ze bieden een functionaliteit die Google voorlopig moet ontberen : clustering, wat zorgt voor een grotere overzichtelijkheid van de resultaten.

Jan

Wikimatrix

Wil je een wiki opzetten, maar je weet niet waar te beginnen of welk product te kiezen ? Dan is Wikimatrix een goede start. Hier kun je via een wizard een vergelijkingstabel maken tussen de verschillende aanbieders afhankelijk van de gewenste functionaliteiten. Voor- en nadeel : je krijgt wel extreem veel informatie te verwerken.

Wil je allerlei wiki's en andere contentmanagementproducten uitproberen dan is opensourcecms een goede startsite. Hier kunnen allerlei cms-sen zonder scrupules uitgeprobeerd (of om zeep geholpen) worden. Na een refresh is alles opnieuw de oude.

Jan

Web2.0 : de naald en de hooiberg

Ook het gevoel dat je het overzicht over de verschillende Web2.0-diensten kwijt raakt ?
Gelukkig wordt ook dit gat in de markt gedempt. Zo zijn er steeds meer overzichten van deze diensten. Eén van de betere en bruikbare is Listio, een schitterend overzicht van alle mogelijke toepassingen en handleidingen. Zoals elke moderne zoeksite werken ze met een tag-wolk waarin de meest gebruikte zoektermen opgesomd staan. Daarachter werkt een uitgekiende classificatie, bij elke klik verschijnt een nieuwe lijst zoektermen om het zoekresultaat te verfijnen. Uiteraard is het zoals Web2.0 betaamd, de interactiviteit niet ver weg : bezoekers kunnen hun mening geven over elke toepassing. Zowel geschikt voor de vrijetijds- als voor de professionele gebruikers.

Jan

Marketing2.0 versie 2.0

Enige tijd geleden schreef ik een post over het gebruik en de meerwaarde van web2.0-toepassingen voor marketingdoeleinden. Met zeer beperkte investeringen en veel inventiviteit kun je tot een enorme hype komen. Het bekendste voorbeeld zijn de Mentos-filmpjes, die een enorme inpak hadden op Youtube en een marketingwaarde hadden die het jaarbudget van Mentos in de Verenigde Staten overschreed. Een nieuwe episode in de marketing2.0-soap las ik op de blog van Frank Watching. Over blenders en harken. Zeer leuk ! Helemaal in de Long Tail-gedachte...

Jan

Sutree

Ken je deze quote van Frank Zappa : "If you want to get laid, go to college. If you want an education, go to the library" ? Moest hij nog leven, zou Zappa misschien de laatste zinsnede vervangen door "surf on the web". Het is natuurlijk een dooddoener : het web als een plaats "lering en ontwikkeling" naast het "vertier en plezier", maar in de huidige context van Web2.0 wordt dat nog maar eens onderstreept. Naast virtuele gemeenschappen heb je virtuele leeromgevingen en naast "Youtube" heb je "Sutree" een verzameling van ruim 5000 videolessen die steeds maar aangroeit door de user generated content.

Interessante video-handleidingen over bijvoorbeeld marketing van podcastuitzendingen worden afgewisseld met aangename als "How to make a martini". De kwaliteitscontrole is in handen van de gebruikers (sterretjes !) en door een redactie die de inhoud controleerd. Alles wordt zeer goed ontsloten door de redactie (not so very much Web2.0 ;-) ). Komt nog bij dat de site genomineerd werd voor de CNET WebWare 100 Awards. Reden genoeg om een kijkje te nemen.

Haal alvast een virtueel diploma voor virtueel bloemschikken.
http://www.sutree.com/

Jan

Joomla in de bibliotheek

Enkele weken geleden vertelde ik nog op een opleiding voor bibliotheekpersoneel dat in de toekomst de nadruk steeds meer zal komen te liggen op "contentmanagement" in plaats van "collectiemanagement" en ik verwees toen ook naar de mogelijkheden dat een "echt" contentmanagementsysteem (cms) voor een bibliotheek kan betekenen. Eén van de grote weerstanden om een cms in de kleinere bibliotheken te introduceren, is de kostprijs van de commerciële producten. Maar er zijn alternatieven : ik werk reeds geruime tijd met het gratis open source-product "Joomla" en ben over de functionaliteiten zeer tevreden.

Jaja, ik weet het, ik heb te weinig tijd om mijn website regelmatig te onderhouden, maar omdat ik het ook zo graag zelf doe, kom ik er niet toe om het uit handen te geven. 'k Zal het toch eens moeten overwegen, nu Maarifa steeds groter wordt.

Op één van zijn laatste posts had Edwin Mijnsbergen (Digitaal inlichtingenwerk) het ook over dit onderwerp een haalde een zeer (en tot voor kort voor mij onbekende) interessante site aan :

Joomla in Libraries : http://www.joomlainlibrary.com/home/

Het bezoeken waard !

Jan

Het einde nabij voor het papieren boek ?

In Zuid-Korea stelde L.G.Philips LCD op 21 mei de opvolger voor van hun één jaar oude flexibel e-paper. Dat is een scherm dat kan plooien, ocharme een 0,3 mm dik en een zeer goede beeldkwaliteit bezit (vergelijkbaar met een foto). Ditmaal betreft het een kleurenscherm. De ontwikkelaars hebben veel toepassingen in gedachten. Waar niet over gesproken wordt, is dat het einde van het papieren boek opnieuw een stapje dichterbij staat. Of niet ... (wordt vervolgd)

Jan

Meer info : http://www.lgphilips-lcd.com/

(link foto : http://www.itnewsonline.com/)